Elf Friese plaatsen hebben zich dankzij de ligging aan handelsroutes tot stad kunnen ontwikkelen. Vooral een ligging aan het water was gunstig. Via het water was een levendige handel rond de Noordzee mogelijk. De eerste plaats die stadsrechten kreeg, was Starum (1118), de laatste was Boalsert (1455). Van de 11 steden liggen er 8 in Westergo. De steden zijn niet de grootste plaatsen in Fryslân maar hadden wel een sleutelrol in de handel.
De meeste nederzettingen in het zeekleigebied zijn vroeg ontstaan als terpdorpen, vele zelfs al ver voor de Middeleeuwen. Markant element in een Terpdorp is de Kerk, vrijwel altijd dominant aanwezig in het centrum van het dorp, op de terp.
