Terpengebied van Oostergo:

Klik op het kaartje voor meer info

de Kwelderwal langs het Wad

Oostergo wordt in het zuiden en westen begrensd door het riviertje de Boorne, in het oosten ligt het Lauwersmeer. In het gebied liggen zowel klei- als zandlandschappen. We kijken in dit blok naar het kleilandschap dat een 15 Km brede zone rond een uitloper van het Drents-Friese keileemplateau vormt. In de kustzone van de Waddenzee ligt een grote kwelderwal die al vanaf 500 v.Chr. bewoond was. Na het onstaan van de Lauwerszee, rond het begin van de jaartelling, groeide de wal nog een stuk oostwaarts.

↓ De kweldervlakte
↓ Peasens en Lauwers
↓ ten Zuiden van Ljouwert

↑ De kweldervlakte

Achter de grote kwelderwal, noordoostelijk van Ljouwert, ligt een lage kweldervlakte. Centraal in dit gebied loopt de Dokkumer Ee, oorspronkelijk bestaande uit twee natuurlijke geulen, in het midden met elkaar verbonden door een gegraven vaart. De Dokkumer Ee is een belangrijke vaarverbinding tussen Ljouwert en Dokkum geworden. Zuidelijk van de kweldervlakte liggen de hogere zandgronden.

↑ Peasens en Lauwers

In de IJzertijd was het oostelijke deel van Oostergo nog een soort wadddengebied. Hier lagen van west naar oost de Peasens en de Lauwers. Rond de Peasens had de zee veel invloed in een landschap met geulen, prielen en kleinere kwelderwallen. Rond het begin van de Christelijke jaartelling kreeg de zee meer invloed in het dal van de Lauwers waardoor de Lauwerszee ontstond. De kwelder rond de Peasens begon op te slibben. De afwatering van noordoost Fryslân werd verstoord en moest vanaf 1450 via het Dokkumerdiep naar de Lauwerszee worden omgelegd. In het zuiden liggen de oudste dorpen, rond de Peasens zijn ze jonger.

↑ ten Zuiden van Ljouwert

Ten zuiden van Ljouwert is het zeekleilandschap tussen de voormalige Middelzee en het veen smal. Achter de kwelderwal begint meteen een zone met klei op veen. In dit gebied lagen enkele meren die zijn drooggelegd. De maximale breedte tot het veen is 6 km bij Wergea. Bij de Boorne kon de zee nog diep het veengebied binnendringen waarbij klei is afgezet op de oevers van de beek. Hoewel dit gebied is verdeeld over Oostergo, Westergo en Zevenwouden, behandel ik die zone hier.

↑ Top