![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Noardlike Fryske Wâlden:
TrynwâldenHet landschap van de Noardlike Fryske Wâlden is een half verdronken landschap met verschillende keileemvlakten die door smeltwaterdalen van elkaar zijn gescheiden. De stijging van de zeespiegel die optrad na de ijstijd had invloed in de dalen maar bereikte niet de hogere zandkoppen. De Trynwâlden zijn het meest westelijke deel van de Wâlden.
↓ Bűtefjild
|
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
↑ BűtefjildHet Bűtefjild is een uitgestrekt veenweidegebied met in het zuiden moerassen en poelen. Het ligt vrijwel ingesloten door de Fryske Wâlden. Aan de westkant liggen de Trynwâlden als een soort eenzaam eiland, in het oosten de Dokkumer Wâlden. In het zuiden wordt het gebied begrensd door Hurdegaryp en Feanwâlden. |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
↑ Westkant BergumermeerHet landschap zuidelijk van de Trynwâlden en westelijk van het Bergumermeer heeft meerdere zandkoppen die van west naar oost steeds verder boven het veen uitkomen. Samen met Trynwâlden maken ze het grootste deel van de gemeente Tytsjerksteradiel uit. Een open veenweidelandschap rond Lytse Geast met bebouwing op vrijliggende zandkoppen gaat over in het meer gesloten zandlandschap van het Nationaal landschap de Noardlike Fryske Wâlden. |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
↑ Leien en BergumermeerDe meren "de Leien" en het "Bergumermeer" liggen in het hart van de Fryske Wâlden. Smeltwaterdalen uit de ijstijd lopen vanuit de meren gezien, dwars door de keileemplateus naar de randen van het gebied. Hoe de dalen er vroeger, ten tijde van de eerste middeleeuwse ontginningen hebben uitgezien is niet helemaal duidelijk. Een aantal dalen zijn al vroeg gebruikt om vaarten door aan te leggen. Van andere is bekend dat er een beek in lag. Voordat door turfgraven de Leien ontstond, liep een veenriviertje, de Lits, vanuit het zuidoosten naar het Bergumermeer. Een tweede beek was de Ee (Kromme en Wijde Ee), die vanuit het Bergumermeer naar het westen stroomde. |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
↑ Dokkumer WâldenDokkumer Wâlden zijn het meest noordelijke plateau van de Fryske Wâlden. Het gebied is ontgonnen vanuit enkele terpen in het kwelderlandschap rond Dokkum. Vandaar is men in stroken naar het zuiden gegaan. Rinsumageast en Driezum ontstonden op een smalle zandkop en zijn niet meer verplaatst. De dorpen van Damwoude hebben eerst noordelijker gelegen en zijn later naar het zuiden opgeschoven. |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
↑ ZwagermiedenDe Zwagermieden is een laagte waarin een slenk naar de Lauwerszee lag. De slenk splitste rond Westergeast, dat op een zandeiland in het midden van de laagte ligt. De Zwemmer, het noordelijke deel van de slenk, is gekanaliseerd en niet meer terug te vinden. Van de zuidelijke tak, de Kleine Zwemmer, liggen nog enkele meanders in het landschap. Bij de Falom hebben de Zwagermeiden verbinding met het Bűtefjild. |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
↑ Kollumersweach-TwizelHet keileemplateau van Kollumersweach-Twizel is vanuit twee richtingen ontgonnen. Vanuit het noorden loopt de ontginning dwars over de as Kollum, Kollumersweach en de Westereen. Vanuit het zuidoosten loopt de ontginning over een as Twizel - Bűtenpost naar het noordwesten. Beide ontginningen ontmoeten elkaar in het midden van het plateau en vormen daar een opvallende grens met de naam Swadde die goed in het landschap is te herkennen. Op het plateau ligt ook nog Jistrum maar dat dorp heeft een wat andere ontstaansgeschiedenis. |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
↑ Lauwers en Alde RiedVanuit de Alde Ried is in noordwestelijke richting het streekdorp Twizel op het plateau van Kollumersweach-Twizel ontgonnen. In het zuiden ontstonden de wegdorpen Stynsgea en Droegeham. Surhuzum komt vanuit de Lauwers. |
![]() |
↑ It Heechsân-SurhuzumTussen Stynsgea en Surhuzum ligt een as, de Homear, waar de verkavelingen elkaar ontmoeten in een scherpe hoek. Op de heide die rond het zuidelijke eind van de Homear lag is veel later het heidedorp Harkema ontstaan. |
![]() ![]() ![]() |
↑ Surhústerfean-Drachten |
![]() |
↑ Top![]() | ![]() |