Strokenverkaveling bij de Gordyk

De middeleeuwse ontginning van het veen is begonnen vanuit dorpen die aan rand van het veen lagen of vanuit beken die bevaarbaar waren. Er werden sloten gegraven om het veen droog te leggen zodat mensen zich konen vestigen en de bodem bewerken. Door de afwatering begon het veen uit te drogen wat bodemdaling tot gevolg had. Dit had toenemende wateroverlast tot gevolg. Hierdoor kon het land onbewoonbaar worden, men verplaatste dan de boerderijen mee met de richting van de ontginning. Al gravend en verplaatsend ging steeds dieper het veen in, tot er ergens in het midden de grens van een ander dorp bereikt werd. Zo ontstond een landschap met een lange strokenverkaveling. Met enige kennis van zaken is het beginpunt van de strokenverkaveling wel op een kaart te herkennen, vaak is dat een slingerende lijn van een riviertje of vanuit een ouder dorp. Als de verkaveling met een sterke knik in een andere richting gaat, ligt hier vaak de grens met het gebied van een naburig dorp.

Het gebogen weggetje op deze foto is het startpunt van de verkaveling, waar nu het weggetje ligt, stroomde vroeger een zijtak van de rivier de Boorne, de Alde Ie. Dit is de beek geweest van waaruit de ontginning is begonnen. Die strekt zich als een waaier uit, tot aan de streekdorpen Langezwaag, Jonkersland en Kortezwaag aan de horizon. Het dorp de Gordyk is veel later ontstaan, rond 1620 vanuit Kortezwaag, bij de aanleg van de Opsterlandse Compagnonsvaart.



Keywords: Strokenverkaveling, Slagenlandschap, de Gordyk, Gorredijk, Kortezwaagster, Fennen, Alde, Ie